Mahreç, kelime anlamı olarak çıkış yeri demektir. Gümrük işlemlerinde mahreç ifadesine oldukça sık rastlanır. Mahrece iade demek, bir malın çeşitli nedenlerle gönderildiği ülkeye veya ticaretin yapıldığı ülkeye geri gönderilmesi demektir. Mahrece iade işlemleri, Gümrük Müsteşarlığı tarafından 2002 yılında yayınlanan Gümrük Genel Tebliği (Mahrece İade) esasları çerçevesinde yürütülmektedir.

Sözü edilen tebliğde şu durumlardaki mallar için mahrece iade esasları yer almaktadır:

• Gümrüğe bildirilmiş ancak henüz rejim beyanında bulunulmamış malların geri gönderilmesi
• Antrepo beyannamesi tescil edilmiş malların geri gönderilmesi
• Gümrük beyannamesi tescil edilmiş, ancak henüz serbest dolaşıma çıkmamış malların geri gönderilmesi
• Serbest dolaşıma giriş işlemleri yapılmış ancak geçici depolama yerinden veya antrepodan çekilmemiş malların geri gönderilmesi

Tebliğde bu durumlar ile ilgili ayrıntılı esaslar düzenlenmiştir. Örneğin, gümrüklere gelmiş ancak henüz rejim beyanında bulunulmamış malların geri gönderilmesi mümkündür. Bunun için, deniz yolu ile gelen mallar için özet beyanın verildiği tarihten itibaren 45 gün içinde, diğer yollardan gelen mallar için yine özet beyanın verildiği tarihten itibaren 20 gün içinde mahrece iade talebinin yapılması gerekmektedir.

Kısaca yabancı ülkelerden gümrüklere gelen malların, ülkeye giriş işlemleri yapılmadan tekrar geldiği ülkeye gönderilmesi işlemleri (mahrece iade işlemleri) için önce bir beyan yapılması gerekmektedir. İşlemler basit bir dilekçe ile başlamasına rağmen arkasındaki mahrece iade süreci uzun süren, oldukça zahmetli ve takip gerektiren bir süreçtir. Gözetim kuruluşları hem bu sürecin takip edilmesi hem de mahrece iade edilecek malların ekspertiz işlemleri için hizmet vermektedir. Bu işlemlerin hızlı ve kolayca sonuçlandırılması alıcı ve satıcı firmaların menfaatinedir.

Yukarıda açıklanan herhangi bir aşamada, gümrüğe gelen malların kusurlu olduğu veya sözleşme hükümlerine uymadığı anlaşılırsa, malların geri gönderilmesi talep edilebilir. Bu durumda söz konusu mallar mahrece iade edilmek üzere gümrük gözetimine alınır. Bu noktada malların durumunun tam olarak tespit edilmesi için ekspertiz çalışmaları gerekmektedir. Gözetim kuruluşları tarafından yapılan ekspertiz çalışmaları sonunda düzenlenen rapor uluslararası alanda gerçerliliğe sahiptir.

Kuruluşumuz tarafından genel gözetim hizmetleri kapsamında mahrece iade ekspertiz hizmetleri verilmektedir.